- Categorie(ën) Agrarisch
- Adres Burgemeester Osselaan, Schoonebeek, Nederland, Drenthe
- Monumentstatus Rijksmonument
- Monumentnummer 33399
Toekomst voor geschiedenis dankzij herbestemming
Toen: Saksische boerderij | Schoonebeek | 17e eeuw
Nu: Zandstrooiboerderij | Expositieruimte | Sinds 2014
Tot het begin van de vorige eeuw was vloerbedekking een onbekend begrip voor de boer. De vloeren in verschillende vertrekken bestonden uit grote brokken zandsteen en plavuizen. In veel boerderijen in de provincie Drenthe trof men vroeger een zandtapijt aan: met fijn zand bracht de vrouw van de boer eens in de week, op zaterdagavond, een versiering aan op één van die kale vloeren, het zogenaamde zandtapijt. De boerenkeuken zag er dan op zondag piekfijn uit. Even leek dit fenomeen voor altijd geschiedenis te worden. Maar dankzij een herbestemmingsprocedure is dat zandstrooien in Schoonebeek een bekende toeristische attractie geworden. Henry Eisen van oudheidkundige stichting De Spiker vertelt.
Succesfactor: Leer- werktraject
“De provincie stelde een subsidie beschikbaar voor een leer- werktraject. Vijf leerlingen van het OCB, Opleidingscentrum Bouw in Ruinen, konden zo begeleid meewerken aan de restauratie van de zandstrooiboerderij. Achteraf is dat fantastisch geweest. Als je zo’n traject start vraag je je natuurlijk wel af wat je van de leerlingen kunt verwachten, het ging tenslotte niet om het opknappen van een standaard boerderij. Ik ben onder de indruk geweest van de interesse en de betrokkenheid van de leerlingen bij het proces en hun visie op het pand. We zijn nu bezig lespakketten te ontwikkelen om de historie van dit fenomeen in dit gebied levend te houden.”
Struikelblok: Niet winstgevende exploitatie
“Het liep allemaal prachtig, maar de zandstrooiboerderij draaide wel verlies ondanks het aantal bezoeken. In de zoektocht naar de mogelijkheden om de exploitatie van de zandstrooiboerderij te verbeteren, kwamen we een partij tegen die met hun plan voor een museum precies paste binnen onze ideeën en ontwikkelingen: de NAM. Op de voormalige deel van de grote schuur is door hen een permanente expositie over oliewinning ingericht. Achter de boerderij staat de in het kader van de herbestemming vergrote wagenschuur. Deze uit modern Cortenstaal opgetrokken ‘schuur’ biedt plaats aan de expositie van onze eigen stichting De Spiker.”
Tips: Houd de geschiedenis levendig
Herbestemmen vergt een lange adem en veel geduld. Al in de jaren tachtig van de vorige eeuw was duidelijk dat het zandstrooien cultureel erfgoed was en bewaard moest blijven. Verbouwingen, restauraties, reparaties hebben plaatsgevonden. De uiteindelijke herbestemming van de boerderij is mede tot stand gekomen door een bijdrage van de provincie Drenthe vanuit de ‘Drentse Versnellingsagenda’. Met zeer toegewijde en gedreven mensen kunnen werken aan de herbestemming van een prachtige historische plek in Schoonebeek, waarbij originele elementen bewaard zijn gebleven. Ieder jaar organiseert onze stichting een ‘zandstrooiwedstrijd’ voor leerlingen uit de hoogste groepen van de zeven basisscholen uit de voormalige gemeente Schoonebeek. Zo willen we deze oude volkskunst ook voor de toekomst bewaren.”