Steeds meer historische boerderijen verliezen hun agrarische functie, komen leeg te staan of raken verwaarloosd. Dit werkt negatief uit voor de leefbaarheid van het platteland. Bij herbestemming is dakherstel vaak een financiële last of drempel. In Noardwest Fryslân wordt daarom door de provincie de prijsvraag Nije fitaliteit troch âlde pleatsen georganiseerd voor de tien beste herbestemmingen van een monumentale of karakteristieke boerderij. Er kunnen prijzen worden gewonnen van maximaal € 25.000,– voor het herstel van boerderijdaken voor de helft van de kosten.
Eigenaren kunnen het plan van hun uitgevoerde of nog uit te voeren herbestemming indienen van 5 september tot en met 3 oktober 2022 bij de provincie. Het dient te gaan om een boerderij dat een status heeft als rijks- of gemeentelijk monument of als karakteristiek op grond van het bestemmingsplan of provinciale cultuurhistorische kaart. Het dient te gaan om één van de geselecteerde functies uit de voorwaarden. Het mag ook gaan om een gedeeltelijke herbestemming in combinatie met een agrarische functie. Na 3 oktober beoordeelt een nog te benoemen onafhankelijk jury wat de tien beste plannen zijn. Zij beoordelen op drie soorten effecten: leefbaarheid, restauratiekwaliteit en overige maatschappelijke effecten. In december 2022 wordt de uitslag bekend gemaakt. De prijswinnende eigenaren kunnen dan in januari 2023 een samenwerkingsovereenkomst afsluiten met de provincie om tot de uitvoering van het dakherstel te komen.
Gedeputeerde Fokkinga: “Ik besjoch de pleatsen as ankerpunten fan kultuerlânskip en leefberens. Dat wienen sy yn it ferline mar myn ambysje is dat dy âlde pleatsen ek yn de takomst dy ankerpunten bliuwe, wêr’t neist de lânbou ek nije passende funksjes in wichtige bydrage leverje”. De prijsvraag vloeit voort uit het provinciale Werkplan Takomst Fryske Pleats (link). Vanwege het doel voor de leefbaarheid van het platteland wordt deze prijsvraag ook ondersteund vanuit het Europese Leaderprogramma Noardwest Fryslân (link). Dorpen en maatschappelijke organisaties zoals de Boerderijenstichting Fryslân, worden gevraagd om eigenaren te stimuleren hun herbestemming in te sturen.
De prijs mag worden besteed aan herstel van daken of dakvlakken die in een matige of slechte staat van onderhoud zijn. Daarnaast mag het worden besteed aan het vervangen van niet- traditionele dakbedekking zoals golfplaten of asbestdaken door traditionele dakbedekking zoals pannen of riet.
Eigenaren kunnen bij het Kenniscentrum Herbestemming Noord voor vragen en ondersteuning over de prijsvraag, kennis van herbestemming, exploitatie, monumentale waarden en wettelijke procedures. Meer informatie over de prijsvraag, de voorwaarden en de ondersteuning is te vinden op:
Meer informatie over de prijsvraag, de voorwaarden en de ondersteuning is te vinden op: www.fryslan.frl/prijsvraagfryskepleats
Meer informatie over het Werkplan Takomst Fryske Pleats is te vinden op: Ruimtelijke kwaliteit, Erfgoed en Landschap | Fryslan
